Aneurizme visceralnih arterija, lečenje i kontroverze – 20 godina iskustva jednog centra
Sažetak
Uvod/Cilj. Aneurizme visceralnih arterija (visceral artery aneurysms – VAA) su retka oboljenja koja se najčešće dijagnostikuju slučajno u sklopu dijagnostičkih procedura usled nekog drugog oboljenja, ili zbog abdominalnog bola nepoznate etiologije. Cilj rada bio je da se prikaže 20 godina iskustva jednog centra u hirurškom lečenju VAA. Metode. Retrospektivnom studijom analizirani su ishodi hirurškog lečenja 15 obolelih od VAA, lečenih u periodu od 2004. do 2024. godine, Korišćene su i endovaskularne i klasične, otvorene hirurške tehnike, sa posebnim osvrtom na histopatološke uzroke nastanka aneurizmi. Posebna pažnja usmerena je ka simptomatologiji, preoperativnoj dijagnostici, otvorenim i endovaskularnim tehnikama lečenja, kao i o postoperativnom praćenju i mogućim sekundarnim intervencijama. Rezultati. Prosečna starost bolesnika bila je 56,1 godina. Ukupno je bilo sedam bolesnika ženskog i osam bolesnika muškog pola. Prosečan prečnik aneurizmi bio je 4,4 cm (sa rasponom od 2,4 do 6 cm). Kod 12 bolesnika urađena je otvorena hirurška operacija, dok je kod 3 bolesnika urađena endovaskularna rekonstrukcija. Hirurško lečenje sprovedeno je kod deset bolesnika zbog aneurizme lijenalne arterije, kod dva bolesnika zbog aneurizme gastroduodenalne arterije, kod jednog bolesnika zbog aneurizme zajedničke hepatične arterije, jednog zbog aneurizme celijačnog stabla i kod jednog bolesnika zbog aneurizme renalne arterije. Pet bolesnika operisana su kao hitni slučajevi usled rupture aneurizme i hemoragičkog šoka, dok su preostali bolesnici operisani kao elektivni. Neposredno nakon operacije, smrt je nastupila kod tri bolesnika, dok je kod ostalih period praćenja bio od dve do deset godina. Zaključak. VAA predstavljaju ozbiljno vaskularno oboljenje, koje ukoliko se na vreme ne dijagnostikuje i ne leči može dovesti do smrtonosnih komplikacija usled rupture aneurizme i krvarenja. U eri endovaskularne hirurgije, otvorena hirurška rekonstrukcija visceralnih aneurizmi i dalje ima važnu ulogu.
Reference
Pulli R, Dorigo W, Troisi N, Pratesi G, Innocenti AA, Pratesi C. Surgical treatment of visceral artery aneurysms: a 25-year ex-perience. J Vasc Surg 2008; 48(2): 334–42.
Fankhauser GT, Stone WM, Naidu SG, Oderich GS, Ricotta JJ, Bjarnason H, et al. The minimally invasive management of vis-ceral artery aneurysms and pseudoaneurysms. J Vasc Surg 2011; 53(4): 966–70.
Corey MR, Ergul EA, Cambria RP, English SJ, Patel VI, Lancas-ter RT, et al. The natural history of splanchnic artery aneu-rysms and outcomes after operative intervention. J Vasc Surg 2016; 63(4): 949–57.
Gehlen JM, Heeren PA, Verhagen PF, Peppelenbosch AG. Visceral artery aneurysms. Vasc Endovascular Surg 2011; 45(8): 681–7.
Berceli SA. Hepatic and splenic artery aneurysms. Semin Vasc Surg 2005; 18(4): 196−201.
Badea R. Splanchnic artery aneurysms: the diagnostic contribu-tion of ultrasonography in correlation with other imaging methods. J Gastrointestin Liver Dis 2008; 17(1): 101–5.
Pitton MB, Dappa E, Jungmann F, Kloeckner R, Schotten S, Wirth GM, et al. Visceral artery aneurysms: Incidence, management, and outcome analysis in a tertiary care center over one decade. Eur Radiol 2015; 25(7): 2004–14.
Abbas MA, Stone WM, Fowl RJ, Gloviczki P, Oldenburg WA, Pairolero PC, et al. Splenic artery aneurysms: two decades expe-rience at Mayo clinic. Ann Vasc Surg 2002; 16(4): 442–9.
Barrionuevo P, Malas MB, Nejim B, Haddad A, Morrow A, Ponce O, et al. A systematic review and meta-analysis of the man-agement of visceral artery aneurysms. J Vasc Surg 2019; 70(5): 1694−9.
Piasek E, Sojka M, Kuczyńska M, Światłowski Ł, Drelich-Zbroja A, Furmaga O, et al. Visceral artery aneurysms – classification, diagnosis and treatment. J Ultrason 2018; 18(73): 148–51.
Obara H, Kentaro M, Inoue M, Kitagawa Y. Current management strategies for visceral artery aneurysms: an overview. Surg To-day 2020; 50(1): 38–49. Erratum in: Surg Today 2020; 50(3): 320.