EDUCATIONAL PROCESS IN THE MILITARY ACADEMY AS A FACTOR IN FORMING THE VALUE SYSTEM OF FUTURE OFFICERS
Abstract
The subject of this paper is the role of the educational process in the Military Academy as one of the factors in the formation of the value system of future officers from the standpoint of military andragogy and military psychology. This paper aims to determine the value system of the cadets – future officers through the times of the development of the Military Academy as a higher education institution (175 years of the Military Academy) by following the educational processes, methods, and demands, but also the demands of the military organization and profession. In the empirical segment of this paper, a psychological instrument was used – a modified scale for measuring value, which was applied in repeated research. The results of the presented research show that the value systems of cadets throughout time have never been and are not currently isolated from other factors of influence on their formation, such as the social context and primary families in which the cadets live and originate, as well as the peer groups to which they belong, but that the educational process indeed contributes to its construction in the function of the military profession.
References
Alargić, Dragana. 2012. „Karakteristike pojedinca kao činioci vrednosti pripadnika Vojske Srbije.” Doktorskа disertacija. Univerzitet u Beogradu: Filozofski fakultet.
Allport, Gordon. 1955. Becoming: Basic considerations for a psychology of personality. New York: Yale University Press.
Allport, Gordon, Philip Vernon, and Lindzey Gardner. 1960. A study of values. Boston: Houghton Mifflin.
Basara, Mihailo, i Dragana Alargić. 2008. Vrednosni sistem Vojske Srbije – preporuka ili prepreka za bezbednosne integracije. Beograd: Institut za strategijska istraživanja.
Coker, Christopher. 2021. How to think about the future of warfare, 50th Conference of Commandants, “Professional Military Education (PME) and the future war fighter.” Copenhagen, NATO Defence College, and Royal Danish Defence College.
Damjanović, Predrag, Desimir Pajević, Jan Marček, Nada Danić i Marjanović Vesna [Damjanović i dr.]. 2005. Aktivnost studenata u vaspitno-obrazovnom procesu. Beograd: Vojna akademija.
Đorđević, Marko, i Milan Miljković. 2025. „Povezanost hibridnog ratovanja i savremenog terorizma.” Politika nacionalne bezbednosti 28 (1): 167–190. DOI: 10.5937/pnb28-57340.
Đukić, Slobodan. 2015. „Doprinos Vojne akademije razvoju vojne teorije u Srbiji u drugoj polovini 19. i prvoj deceniji 20. veka.” Vojno delo (67) 5: 401–425. DOI: 10.5937/vojdelo1505401D.
Gvozdenović, Slavka. 2011. „Obrazovanje i drugi srodni pojmovi.” Sociološka luča 5 (2): 82–93.
Hammond, Ray. 2021. The impact of new technologies on the future of warfare and the development of civilization, 50th Conference of Commandants, “Professional Military Education (PME) and the future war fighter”, Copenhagen, NATO Defence College and Royal Danish Defence College.
Huntington, Samuel Phillips. 2004. Vojnik i država, teorija i politika civilno-vojnih odnosa. Beograd: Centar za studije jugoistočne Evrope, Fakultet političkih nauka, Diplomatska akademija, Prometej.
Holland, Shelly. 2014. The forces of value: structure and content of self-reported values by civilian and military science students. Richmond: University of Richmond.
Ivaniš, Željko, i Vanja Rokvić. 2009. „Novi bezbednosni izazovi kao determinante profila vojnih profesionalaca.” U Vojna profesija – stanje i perspektive. Beograd: Institut za strategijska istraživanja.
Kačavenda Radić, Nada. 1983. Vrednosne orijentacije odraslih i obrazovanja – ka ispitivanju odnosa: vrednosne orijentacije odraslih – izbor sadržaja obrazovanja. Beograd: Prosvetni pregled.
Kulić, Radivoje, i Miomir Despotović. 2010. Uvod u andragogiju. Beograd: Svet knjige.
Kjell, Rubenson. 1977. Participation in Recurrent Education: A Research Review. Paris: CERI/OECD.
Kuzmanović, Bora. 1995. Društvene promene i promene vrednosnih orijentacija učenika. Beograd: Filozofski fakultet.
Marček, Jan. 2003. Profil oficira i interpersonalni odnosi. Beograd: Generalštab Vojske Srbije i Crne Gore, Uprava za školstvo i obuku, Vojna akademija.
Marček, Jan, i Dragana Alargić. 2007. „Vrednosne orijentacije pripadnika vojske Srbije.” Novi Glasnik 4: 89–96.
Marček, Jan, i Dragana Alargić. 2008. „Preferencija vrednosti profesionalnih i neprofesionalnih pripadnika Vojske Srbije.” Vojno delo 1: 24–139.
Medić, Snežana. 1993. Obrazovanje i socijalizacija odraslih. Beograd: IPA.
Milenković, Miloš, Dejan Vuletić, Anita Pešić, Dragan Bojanić, i Andjelija Đukić [Milenković i dr.]. 2025. Fizionomija savremenih oružanih sukoba. Beograd: Institut za strategijska istraživanja.
Milošević Stolić, Jasmina. 2013. „Razvijanje menadžerskih kompetencija u sistemu vojnog obrazovanja.” Doktorska disertacija. Univerzitet u Beogradu: Filozofski fakultet.
Milošević Stolić, Jasmina, i Šefika Alibabić. 2014. „Obrazovna podrška menadžerskim aktivnostima vojnih starešina.” Andragoške studije 1: 49–46. Beograd: Institut za pedagogiju i andragogiju.
Milošević Stolić, Jasmina. 2021. „Mogućnost razvijanja liderskih kompetencija kroz sistem vojnog obrazovanja – otvorenost sistema.” Bezbednost 63 (1): 82–97. DOI: 10.5937/bezbednost2101082M.
Milošević Stolić, Jasmina. 2024. „Razvijanje vrednosti kadeta u obrazovno-vaspitnom procesu Vojne akademije.” Vojno delo 76 (4): 5–18.
Miljković, Jovan. 2019. Sistem obrazovanja odraslih: pogled iz Konteksta. Beograd: Institut za pedagogiju i andragogiju.
Miljković, Milan. 2020. Informacione operacije i savremene obaveštajne službe. Beograd: MC „Odbrana”.
Miljković, Milan, i Anita Pešić. 2019. „Informational and psychological aspects of security threats in the contemporary environment.” ТEME 43 (4): 1079–1094. DOI: 10.22190/TEME191015064P.
Ministarstvo odbrane Republike Srbije. n.d. ,,Vojne škole.” Ministarstvo odbrane Republike Srbije. Poslednji pristup 3, februar 2025. https://www mod.gov.rs/multimedia/Brosura%20 Vojne% 20skole.pdf.va
Mišić, Živojin. 1985. Moje uspomene. Beograd: BIGZ.
Oljača, Milka. 2013. Andragoška didaktika. Novi Sad: Filozofski fakultet.
Pajević, Desimir, Marta Lovre, i Petar Kostić. 1988. Vrednosne orijentacije i životni stilovi pitomaca vojne akademije. Beograd: Vojna akademija KoV.
Pajević, Desimir, i Ljubivoje Kasagić. 2001. Psihologija. Beograd: Studio MC.
Pajević, Desimir, Jan Marček, i Nada Danić. 2004. „Profesionalne vrednosti studenata Vojne akademije.” Vojno delo 3: 115–132.
Pantić, Dragoljub. 1990. Promene vrednosnih orijentacija mladih u Srbiji. Beograd: Institut društvenih nauka.
Pejatović, Aleksandra. 1994. Vrednosne orijentacije i obrazovne potrebe odraslih. Beograd: Institut za pedagogiju i andragogiju Filozofskog fakulteta.
Pejatović, Aleksandra. 2005. Obrazovanje i kvalitet života. Beograd: IPA.
Pettyjohn, Stacie. 2021. The impact of the revolution in military affairs on the future of warfare, 50th Conference of Commandants, “Professional Military Education (PME) and the future war fighter, Copenhagen, NATO Defence College and Royal Danish Defence College.
Pešić, Anita. 2020. „O liku i delu i naučnoistraživačkom radu u oblasti vojne psihologije pukovnika i prof. dr Petra Kostića.” Zbornik radova Filozofskog fakulteta 50 (1): 273–294. Priština: Filozofski fakultet Univerziteta u Prištini.
Rokeach, Milton. 1973. The Nature of Human Values. New York: Free Press.
Rokeach, Milton. 1979. The Nature of Human Values. New York: Free Press.
Rоt, Nikola. 1994. Osnovi socijalne psihologije. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Rot, Nikola, i Havelka Nenad. 1973. Nacionalna vezanost i vrednosti kod srednjoškolske omladine. Beograd: Institut za psihologiju i Institut društvenih nauka.
Savićević, Dušan. 1989. Koncepcija obrazovnih potreba u andragogiji. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Savićević, Dušan. 1991. Savremena shvatanja andragogije. Beograd: IPA.
Samolovčev, Borivoj. 1976. Teorijske osnove vojnog vaspitanja i obrazovanja, Beograd: VIZ.
Schwartz, Shalom H. 1992. “Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries.” Advances in experimental social psychology 25 (1): 1–65.
Schwartz, Shalom H. 1994. Beyond individualism/collectivism: New cultural dimensions of values. CA: Sage Publications, Inc.
Starčević, Srdjan. 2024. Vrednosne orijentacije i odnos prema tradiciji kadeta Vojne akademije. Beograd: Vojna akademija.
Univerzitet odbrane Vojna akademija. n.d. ,,Osnovne akademske studije.” Univerzitet odbrane Vojna akademija. Poslednji pristup 3, februar 2025. https://www.va.mod.gov.rs/cir/23/osnovne-akademske-studije-23.
