Kratak skrining upitnik za rano prepoznavanje poremećaja iz spektra autizma u Srbiji Psihometrijska studija upitnika Minut za autizam (MAUT)

Dejan Stevanović; Zoran Kovačić; Marija  Cvijetić Vukčević; Aleksa Milević; Slavica  Cvetković Brkić; Andrijana  Dodić; Jelena  Mrvić

doi:10.5937/mckg59-57347

Dejan Stevanović Clinic for Neurology and Psychiatry for Children and Youth
Zoran Kovačić Zavod za psihofiziološke poremećaje i govornu patologiju „Prof dr. Cvetko Brajović“, Beograd, Srbija
Marija Cvijetić Vukčević University of Novi Sad, Faculty of Education in Sombor, Sombor, Serbia
Aleksa Milević Klinika za neurologiju i psihijatriju za decu i omladinu, Beograd, Srbija
Slavica Cvetković Brkić Klinika za neurologiju i psihijatriju za decu i omladinu, Beograd, Srbija
Andrijana Dodić Klinika za neurologiju i psihijatriju za decu i omladinu, Beograd, Srbija
Jelena Mrvić Razvojno savetovalište za decu sa teškoćama i smetnjama u razvoju i njihove porodice, Dom zdravlja, Kraljevo, Srbija

DOI: https://doi.org/10.5937/mckg59-57347

Sažetak

Cilj: Studija ispituje psihometrijske karakteristike kratkog skrining upitnika za poremećaj iz spektra autizma (PSA) na uzorku dece s neurorazvojnim poremećajima i dece tipičnog razvoja iz opšte populacije.

Metode: Prikupljeni su podaci za 306 dece (208 dečaka [68%]; prosečne starosti 44,6 ± 13,6 meseci) od roditelja i/ili procenitelja (dečjih psihijatara, defektologa, logopeda, pedagoga i vaspitača). Testirana je prethodno razvijena prototip verzija upitnika (Minut za autizam – MAUT) od 15 pitanja koja mere ključne PSA simptome.

Rezultati: Identifikovan je jedan faktor od 7 pitanja kod roditelja (53.3% varijanse) i 10 kod procenitelja (53.6% varijanse), pri čemu su ključni indikatori pokazatelji socijalne angažovanosti. Četiri dominantna pitanja se izdvajaju: „dete gleda u vas kada mu se obraćate ili se igrate“, „dete se obraća drugima.“ „dete govori“ i „dete donosi predmete/igračke da vam pokaže.“ Ova pitanja imaju senzitivnost od 72.9% kod roditelja i 84.8% kod procenitelja. Postoji visoka specifičnost u otkrivanju PSA u odnosu na decu sa tipičnim razvojem (94.1% kod roditelja i 100% kod procenitelja), dok je najniža u diferencijaciji PSA od drugih, složenih neurorazvojnih poremećaja (70.8% kod roditelja i 46.2% kod procenitelja).

Zaključak: Rezultati ukazuju na to da instrument koji sadrži samo četiri stavke koje se odnose na socijalnu angažovanost može biti dovoljno efikasan za brz i rani PSA skrining. Procenitelji su se pokazali osetljivijim na identifikaciju PSA nego roditelji, dok su roditelji bili precizniji u razlikovanju PSA od drugih poremećaja. Primarni izazov ostaje razlikovanje PAS od drugih neurorazvojnih poremećaja, gde instrument može dati lažno pozitivne rezultate. Buduće studije bi trebalo da procene efikasnost instrumenta u populacijama dece u riziku.

Biografija autora

Dejan Stevanović, Clinic for Neurology and Psychiatry for Children and Youth

child psychiatry

child psychopathology

cognitive neuropsychiatry